Expeditie Hansweert naar Spitsbergen

Van Hansweert naar Spitsbergen met MS Ortelius

Een verslag van een zeereis van Hansweert (Zeeland) naar Spitsbergen, met de MS Ortelius van Oceanwide Expeditions, georganiseerd door Inezia Tours in samenwerking met Vogelbescherming.

Een expeditie om snel te vergeten

Bij thuiskomst is daar de onvermijdelijke vraag: “Heb je ijsberen gezien?” Nee, geen ijsberen” Heb je walvissen gezien?” “Nee, nul walvissen” “Orka’s dan misschien?” “Er zat een groepje op meer dan twee kilometer achter het schip. Degenen die lang met hun verrekijker tuurden hebben ze gezien, aan de horizon. Een tweede groepje werd gezien een heel eind voor de boot en kwam op ons af. Ik kreeg ze niet in beeld. Toen ik naar voren tuurde doken ze naast het schip op en verdwenen achter ons. De kapitein weigerde vaart te minderen, want hij wilde op tijd in de volgende haven zijn. De expeditieleider was niet blij. Ik ook niet”.  “Dolfijnen dan?” “Ja, die heb ik gezien; in de haven van Aberdeen. En drie zeehonden in het pakijs bij Groenland. Op de veerboot van Harlingen naar Vlieland zie je méér zeezoogdieren dan tijdens de hele zeereis van Vlissingen naar Spitsbergen!”

De weblogs van dezelfde reis in vorige jaren gaven indrukken van een rijk zeeleven en veel, heel veel prachtige waarnemingen van orka’s, blauwe vinvissen, dolfijnen en veel andere walvissen. De verwachtingen waren hooggespannen. Wat dat betreft is het een zeer teleurstellende expeditie om snel te vergeten. Er is overigens een logische, weerkundige verklaring voor dit totale gebrek aan waarnemingen: net als in Nederland is het hele voorjaar zeer koud geweest. Plankton en krill groeit pas als het water warmer wordt. Walvissen en dolfijnen trekken vanuit het zuiden naar de arctische wateren bij voldoende voedselaanbod. De walvissen zijn simpelweg nog niet gearriveerd. Wat dat betreft is niemand iets te verwijten: het weer laat zich de wet niet voorschrijven.

Dat er ook veel bijzondere gebeurtenissen en mooie beelden waren, blijkt uit dit reisverslag.

The North-Atlantic Odyssey

The North-Atlantic Odyssey is een expeditiecruise met een schip van de Nederlandse rederij Oceanwide Expeditions vanuit Zeeland naar Spitsbergen, gericht op natuur: de zee, zeevogels, ijsberen, walrussen, walvissen en dolfijnen en landschappen van de kust en de eilanden. Oceanwide heeft vier schepen: Plancius, Ortelius en de zeilschepen Noorderlicht en Rembrandt van Rijn. In onze winter varen de schepen bij Antarctica en in onze zomer rond Spitsbergen. De thuishaven is Hansweert, bij Vlissingen. De schepen maken eind mei de oversteek vanuit Hansweert naar Spitsbergen, waar ze in de zomer een reeks ijsberenspecials uitvoeren.

Inezia Tours heeft de oversteek van de MS Ortelius naar Spitsbergen geboekt in samenwerking met Vogelbescherming Nederland. Aan boord zijn gidsen van de rederij en van Inezia, alsmede vogelexperts van Vogelbescherming Nederland. In totaal herbergt de MS Ortelius 116 passagiers (uit Nederland en Vlaanderen) en 46 bemanningsleden.

De oversteek duurt 11 dagen, met onderweg excursies in Schotland, de Shetland-eilanden (Fair Isle), het geïsoleerde vulkaaneiland Jan Mayen en op Spitsbergen. Het laatste deel van de route nemen we uitgebreid de tijd om langs de rand van het pakijs te varen, op zoek naar walrussen en ijsberen.

Het schip is voorzien van negen zodiacs. Deze tienpersoons-rubberboten worden ingezet om de passagiers te laten landen op de eilanden, waar geen aanlegsteiger is voor de Ortelius. De tochten met de Zodiacs hebben een groot avontuurlijk karakter vanwege de grote deining bij het in- en uitstappen vanaf de boordgang en de natte landingen. Niettemin blijkt dat de meeste passagiers met de zodiacs mee kunnen.

Een zee van vogels

Aan boord zijn vele vogelkenners die al een waslijst aan vogels hebben gespot voordat het vasteland van Zeeland goed en wel uit het zicht is, uiteenlopend van kluten tot lepelaars. Iemand meldt een fazant in het weiland naast de haven, maar die telt blijkbaar niet voor de lijst. Dat is geen officiële vogel in de Vogelgids, net zomin als de kip.

De eerste dagen zien we vooral jan-van-genten, diverse soorten meeuwen, noordse stormvogels en grote jagers. Heel bijzonder is dat het schip op honderden kilometers uit de kust met enige regelmaat bezoek krijgt van vogels die de oversteek aan het maken zijn in hun jaarlijkse trektocht. Zo landt er een uitgeputte boerenzwaluw, vliegt een bontbekplevier een paar rondjes om de boot en zien de kenners een bonte strandloper. Zelfs Turkse Tortel vliegt voorbij. Wat doet die hier op de oneindige zee? Hopeloos verdwaald? Als je het geploeter van deze vogels ziet dan vraag je je af hoe het mogelijk is dat er überhaupt één is die de overkant weet te halen.

De excursies bij de kliffen in Schotland levert een rijke oogst op van ook in Nederland voorkomende soorten zoals kneu, geelgors, wulp en veldleeuwerik. Op de kliffen zien we talrijke drieteenmeeuwen en zeekoeten.

Op de Shetlands is papegaaiduiker de blikvanger.

Op Jan Mayen worden we verrast door het zien van een rustplaats voor noordse stormvogels. Het is letterlijk een zee van vogels!

Speuren naar walvissen en dolfijnen

Ik ben al enkele dagen op pad en regelmatig zoek ik de eindeloze zee af naar dolfijnen en walvissen. Vergeefs. De overdaad aan zeeleven dat ik las in de weblogs van dezelfde tocht in vorige jaren, ik zie het niet. We zijn op weg naar Aberdeen in Schotland, de lucht is kraakhelder, daar ligt het niet aan. Ik sta op het dek. Eindelijk is er een melding via de intercom: “tuimelaars gezien, links voor het schip!” Dat komt mooi uit; we staan precies op de goede plek. Turen, speuren. Niks te zien. Iemand uit een dek lager roept naar ons: “Je moet naar de andere kant, ze zwemmen aan de rechterkant!” Beter gezegd: zwommen aan de rechterkant.  Iedereen heeft die dag tuimelaars, witsnuitdolfijnen en/of dwergvinvis gezien. Behalve ik.

In de haven van Aberdeen is het wèl raak: dartelende tuimelaars voor het schip. Nu nog proberen te vangen met mijn camera. Het is uiterst onvoorspelbaar waar en wanneer de dolfijnen opduiken. Uiteindelijk heb ik beet, alleen staat er nu iemand half voor mijn lens. Afijn, met wat bijsnijden zijn er toch twee dolfijnen vastgelegd.

Volgens de expeditieleider zal het aantal zeezoogdieren toenemen naarmate we verder naar het noorden varen. Boven de Shetland-eilanden zal het gaan beginnen. En jawel hoor: na uren varen meldt de brug: orka gezien op twee kilometer achter het schip. De passagiers turen minutenlang door hun kijkers en zien af en toe een rugvin op de horizon. Het is ontzettend ver weg. Intussen vaart het schip door. Twee kilometer wordt 2,5 kilometer. 2,5 kilometer wordt 2,5 zeemijl. Dat onze gids Pim Wolff heeft gezien dat het niet één orka was, maar een groepje van vier, is ongelofelijk. Ik heb er in ieder geval niet één kunnen zien.

Kort daarna een nieuwe melding, nu vóór het schip, en het zwemt recht op ons af. Opnieuw speur ik me suf. Af en toe duikt de orka op en ik hoor “jaaaa” om mij heen. Ik weet nu in ieder geval in welke richting ik moet kijken. Hij schijnt nu vlakbij te zijn. Weer zien ze hem, zo te horen. “Waar, waar?” De mensen achter mij staan intussen met de rug naar mij toe. “Hoezo, heb je hem dan niet gezien?” “ Nee, waar dan?” “Naast het schip, ik stond aan de zijkant en kon hem mooi zien!”

Het zit nog niet mee, maar het bruisende zeeleven komt ten noorden van de Shetlands echt op gang , dat heeft de expeditieleider zelf gezegd. Intussen varen we al dagen boven de Shetlands, voorbij IJsland, voorbij de poolcirkel, voorbij Jan Mayen. We zijn al vlakbij het pakijs, namelijk op tweehonderd mijl ten zuiden ervan. Het aantal meldingen vanaf de brug is nul. Degenen die in de bittere kou uren op de uitkijk staan zien heel af en toe een groepje dolfijnen, niet meer dan een paar per dag. Het is stil op de eindeloze oceaan…. Afgaande op rapporten van vorige jaren is het ronduit teleurstellend. We zullen onze hoogtepunten moeten putten uit wat we zien op de eilanden en langs de kliffen. Misschien komt alles nog goed als we eenmaal bij het pakijs zijn?

Vanuit Jan Mayen zet het schip koers naar het noorden. Ten oosten van Groenland bereiken we het pakijs, dat bestaat uit naar het zuiden drijvende schotsen. Het is een onwezenlijk beeld.

IJs zo ver het oog reikt. Nu is zoeken naar zeehonden en ijsberen. De aandacht van de vogelaars gaat uit naar blauwe noordse stormvogels, grote burgemeesters en vooral naar spierwitte ivoormeeuwen. In de vele uren dat we door het ijs varen zien we in de oneindige vlakte welgeteld drie zeehonden. Heel weinig dus.

We zien zowaar sporen in de sneeuw op de schotsen van… een ijsbeer? Het dier is echter niet te zien. Ik vermoed dat de pootafdrukken daarop zijn gezet toen het ijs nog vastzat aan het vasteland. Toen het ijs losraakte en weg begon te drijven ging de ijsbeer terug naar het vaste ijs. Het kost simpelweg te veel energie om van schots naar schots te moeten zwemmen op zoek naar een prooi. Het dier weet ook dat de schotsen steeds verder afdrijven. Daarop blijven kan een fatale keuze zijn.

Ook walvissen zijn nergens te bespeuren; er is hier vanwege de aanhoudende kou gewoon nog te weinig voedsel in het water. De hoop van de expeditieleider is nu gevestigd op walvissen en walrussen in de wateren rond Spitsbergen. Nadat de storm is doorkruist zien we daar echter geen enkele walvis.

De Schotse gids Bill van Oceanwide weet er met zijn dagelijkse cartoons wel raad mee.

Dan maar naar de vaste rustplaats van de walrussen, waar we aan land kunnen. Een zekerheidje… en tevens onze laatste kans op zeezoogdieren.

Over zeeziekte, de bar en de Ortelius shuffle

De Noordzee is berucht vanwege de korte hevige golfslag; het staat bekend als een klotsbak. Een hel voor wie gevoel is voor zeeziekte. Van Hansweert naar Aberdeen treffen we het met het weer. Er is weinig wind: kracht 3 tot 4 uit het noorden. De zee is vlak, niemand is zeeziek. De verwachting is dat de zee ten noorden van Aberdeen onrustiger zal zijn. Zeeziekte. Ik heb er gelukkig geen last van. Ik maak me dus geen zorgen. Ja, twee keer was ik zeeziek: tijdens zeevissen op de Oosterschelde en met mijn hengel in een roeibootje op de Graafstroom.

Eenmaal boven Schotland neemt de deining toe en in de buurt van Jan Mayen trekt de wind aan tot 7 Beaufort. Ik heb geen probleem. Jezelf staande houden in de gangen, op de trappen en aan dek, dat is de enige uitdaging. Ik drink een wijntje bij het eten en zit ’s avonds lang aan de bar met een biertje en een lekkere whisky, want ik ben niet van “De Blauwe Knoop”. Toch is het niet een dronken zeeman die zich na afloop een weg naar zijn hut slingert op het ritme van de deining, het is slechts een knullige uitvoering van de “Ortelius Shuffle”

Het weer

Iemand heeft thuis de weersvoorspellingen bekeken voor de komende reis. Het ziet er niet gunstig uit. Op de Noordzee wordt het koud en nat, op Spitsbergen heeft het de afgelopen weken veel gesneeuwd en vroor het. De komende weken wordt daar meer sneeuw verwacht en wordt het rond het vriespunt. Het voorjaar moet daar nog beginnen. Ik krijg het al koud bij de gedachte.

De eerste dagen op de Noordzee vallen gelukkig alles mee. Het waait windkracht 3 tot 4, er is weinig golfslag. Er valt geen druppel regen. Tijdens onze excursie naar de kliffen bij Aberdeen is er zelfs een zwak zonnetje en is het behaaglijk.

Ook de oversteek van Schotland naar Fair isle bij de Shetland-eilanden gaat over een kalme zee. Fair Isle bestaat vrijwel geheel uit met gras begroeide heuvels. Het gras onderaan de heuvel is zompig. Ik vraag een lokale ranger of dit vanwege gesmolten sneeuw is. “Nee hoor, het heeft hier de afgelopen drie weken onophoudelijk geregend.” Niet vandaag, het is heerlijk weer. Alweer geluk dus; dit hebben we toch maar mooi meegepikt.

We verlaten de Noordzee en stomen op naar het noorden. Om 11 uur ’s avonds Engelse tijd (een uur vroeger dan bij ons) wordt het donker en om drie uur ’s nachts schijnt de zon alweer. De wind is gaan liggen, om 7 uur is al 13 graden. De oceaan (hier 500 meter diep) is vlak en er is geen noemenswaardige deining. De lucht is kraakhelder, de zon schijnt en het zicht is oneindig. Na uren op het dek gestaan te hebben, krijg ik slaap. Ik strijk neer op een bankje achter de brug, uit de wind. Het shirt kan uit, de zon brandt, ik val languit in slaap. Als ik wakker word heb ik langer in de zon gelegen dan in het gehele afgelopen voorjaar bij elkaar. We bevinden ons op dat moment op 400 kilometer onder de poolcirkel.

Daarna is het gedaan met het warme weer. Een ijzig koude noordenwind trekt aan en op 150 mijl ten zuiden van het eiland Jan Mayen trekt de lucht dicht en begint het te regenen. Nou staat dit vulkaaneiland met de Beerenberg bekend om het slechte weer en de mist. De zon schijnt hier slechts 155 uren per jaar. Het is dus niet vreemd dat het even minder is. De wind trekt verder aan. De stuurhut meldt een windsnelheid van 42 knopen, dat is 9 Beaufort. Ons schip vaart daartegen in met een snelheid van 10 knopen. Alles bijeen krijgen wij aan dek een ijzige storm in onze snuit. Ik waai uit mijn verschoning!

Als we het pakijs bereiken bevinden we ons op 150 zeemijlen ten oosten van Groenland. We zijn omringd door drijfijs. De schotsen zorgen ervoor dat de golfslag sterk afvlakt. Zodra we het ijs verlaten deint het weer. De noordenwind trekt aan tot 46 knopen, dit is bijna windkracht 10! We moeten pal naar het oosten en daarom liggen we dwars op de golven, een etmaal lang. De boot stuitert en slingert op de golven. De Ortelius-shuffle kan weer worden geoefend. Ben je nooit dronken geweest? Zo voelt dat dus. ’s Nachts slingert het schip als een dobber op het water. Het moet niet veel gekker worden anders kieper ik nog uit het stapelbed. Menigeen doet deze nacht een oogje minder dicht. Bill heeft daar de volgende ochtend alweer een vermakelijke cartoon bij.

Pas in de baaien rondom Spitsbergen kalmeert de zee en breekt de zon door. De handschoenen kunnen uit. Het is 4 juni. Pas nu begint hier de lente.

Alle dagen licht

Het is juni, de dagen worden langer. En hoe verder naar het noorden, hoe langer blijft het licht. Gaat in Nederland de zon eind mei om 21.55 uur onder, in Aberdeen (Schotland) is dat maar liefst 1 uur later, bij Shetland 1,5 uur later en bij Jan Mayen gaat de zon helemaal niet meer onder. Vreemde gewaarwording om twee uur ’s nachts een verblindende zon te zien! Alleen dat is al een reden om in de zomer naar het noorden te reizen. Dit vind ik heerlijk.

Excursies aan land

De kliffen van de Schotse kusten bij Aberdeen

De Ortelius doet na twee dagen varen Aberdeen aan, waar we een dagje van boord kunnen voor een door Inezia georganiseerde excursie of een bezoek aan de stad. Inezia biedt vooraf drie opties aan: een vogelexcursie naar de kliffen ten zuiden van Aberdeen, een vogelexcursie naar de duinen en kliffen ten noorden van Aberdeen of een kastelenroute. De kastelenroute valt niet in de smaak, er zijn te weinig aanmeldingen om dit door te laten gaan. Helaas. Het was mijn eerste keuze. Het is meteen duidelijk dat we hier aan boord vooral te doen hebben met vogelaars, want verreweg de meesten kiezen een vogelexcursie.

Mijn tweede keus is de excursie naar het zuiden. Een goede keus overigens. Een half uur onder Aberdeen liggen de kliffen van Fowlsheugh (onuitspreekbaar) en Dunnator-castle. Toch nog een kasteel… Het is prachtig weer, de zon schijnt. De groene kust wordt nog kleurrijker door uitbundig okergeel bloeiende gaspeldoorns en paarse koekoeksbloemen.

 

De kliffen zorgen voor adembenemende panorama’s. Het is overigens wel zaak niet te dicht bij de rand van de kliffen te komen. Vergis je je een keer, dan wacht een vrije val van tientallen meters. Vooral de onstabiele ondergrond en verraderlijke wind kunnen je in de problemen brengen als je wat al te overmoedig over de rand in de diepte gluurt….

Langs het wandelpad is het een kakafonie van vogelgeluiden vanuit de kolonies zeekoeten en drieteenmeeuwen die op de kliffen nestelen. Boven de velden horen we talrijke veldleeuweriken. Ons doel is een vogelkijkhut voor papegaaiduikers, een paar kilometer verderop. Ook daar is een geweldig uitzicht. Het enige dat eraan ontbreekt is de papegaaiduiker (in het Engels ‘puffin’). Als ik er arriveer zijn de twee vogels naar zee. De graskanten zitten overal vol met gaten. Die zouden van papegaaiduikers kunnen zijn, want die graven holen om in te broeden. Ik vermoed overigens dat papegaaiduikers hier niet willen broeden vanwege de aanwezigheid van vossen en ratten die uit zijn op de eieren en de kuikens. Aangezien we verder geen puffins zien, terwijl het volop broedtijd is, denk ik dat de gaten gegraven zijn door konijnen of andere knaagdieren. Het kan de pret niet drukken; er zijn hier vogelleven bij de vleet. De kliffen zitten er vol mee!

Even verderop ligt de ruïne van Dunnator-castle op een klif. Ook daar een prachtig uitzicht, maar een mooi beeld van het kasteel weet ik niet te maken. Ik strijk maar neer in het gras, maar een koude  wind steekt op en ik houd het verder voor gezien. Ondanks dat er heel wat bezoekers zijn is er geen horeca-uitspanning. De Schotten kunnen wat dat betreft nog wel wat ondernemerszin ontplooien. Klandizie is er volop (als het weer meewerkt, zoals vandaag).

Fair Isle (Shetland-eilanden)

Fair Isle is een klein eiland van de Shetlands, boven Schotland. Het eiland wordt bewoond door een handjevol mensen, 55 om precies te zijn. Er is géén veerpont, één weggetje van 5 kilometer, een winkeltje, een museum, een schooltje met twee lokalen en een airstrip. De enige afleiding bestaat uit tien schepen met toeristen per jaar, waarvan vandaag drie.

De aanlegsteiger is vanwege ongunstige wind onbereikbaar voor de Zodiacs. We maken daarom er onze eerste Zodiac-landing op een strandje in een andere baai. Vanaf het strandje loop je zo een met gras begroeide heuvel op, die uitloopt in steile kliffen.

Onderaan de heuvel is de dikke grasmat drijfnat. Volgens een lokale gids is hier de afgelopen weken ongelofelijk veel regen gevallen. We hebben geluk; nu schijnt de zon en is het heerlijk weer. De randen van de plateaus zijn het broedgebied van een heleboel papegaaiduikers.

De zogenoemde “pinguïns van het noorden” of “clowns van de zee” laten zich gemakkelijk benaderen en vormen niet alleen een feest voor vogelliefhebbers maar zeker voor natuurfotografen. Uren kun je hier rondbrengen, want het fotograferen van puffins verveelt nooit.

 

 

Jan Mayen

Jan Mayen is een desolaat 55 kilometer lang vulkanisch eiland. Dichtstbijzijnde (ei)landen zijn IJsland, Groenland en Spitsbergen. Afstand tot het dichtstbijzijnde: 1000 kilometer! Er wonen 21 mensen, gestationeerd door het Noorse leger. Blikvanger op Jan Mayen is de met sneeuw bedekte 2200 meter hoge vulkaan Beerenberg. De meest recente vulkaanuitbarsting was in 1985.

We naderen het eiland met storm tegen. Wij krijgen te horen dat Jan Mayen meestal bedekt is met dikke mist. Gemiddeld zijn er 155 zonuren per jaar. Slechts 4 of 5 dagen per jaar schijnt de zon de hele dag. In dit stormweer kan ik mij niet voorstellen dat we hier met de zodiacs aan land kunnen. Het lokt ook helemaal niet om met deze ijzige kou van boord te gaan. Maar als we dichterbij komen valt ineens de wind weg. Het weer klaart op en het wolkendek breekt open. We kunnen aan land!

Door de branding is het een heel interessante, avontuurlijke landing die het bekijken meer dan waard is. De grootste uitdaging is het om de fotospullen droog aan land te krijgen.

Overal op het eiland zie je het lavagesteente. De lava brokkelt geleidelijk af onder invloed van ijs en vorst. Er is een gravelpad bestaande uit een dikke laag lavagruis.

De enige begroeiing bestaat uit mos. Het vormt op veel plekken een dikke verende laag. Bomen en struiken zijn er niet. De combinatie van ruige bergen, kliffen, de witte sneeuw, de zwarte lavabrokstukken, het gruis, het contrasterende heldergroene mos en de onstuimige golven van de zee zorgen voor dramatische en zeer fotogenieke beelden van Jan Mayen.

De zon schijnt intussen. De blikvanger Beerenberg openbaart zich nu in volle glorie. We genieten. Ik verwachtte er niets van, maar het bezoek was zeer overtuigend de moeite waard.

Als het schip rond middernacht vanuit de zuidkant om het eiland heen vaart naar de noordkant wacht ons een grote verrassing. Het blijkt een rustplaats voor noordse stormvogels die van heinde en verre deze plek hebben weten te vinden. Bovendien is het water hier wél zeer voedselrijk. Het is een gigantische hoeveelheid dobberende stipjes die af en toe gezamenlijk op de wieken gaan en dan een enorme zwerm vormen. Pim Wolff is een ervaren vogelteller. Hij maakt op het oog een vlakverdeling, telt de vogels in een vlak op basis van aantal vogels in de lengte en breedte en berekent op basis van extrapolatie het aantal vogels. Hij schat het aantal op die manier op 50.000. Het is een zee van vogels! Op de Noordzee stonden wij al te juichen bij één over de boot vliegend exemplaar.

De zon schijnt nog altijd uitbundig en kleurt de bergen mooi op. Ik kijk op mijn horloge. Het is twee uur ’s nachts. Moet de zon nog ondergaan of is die net opgegaan? Wat een aparte gewaarwording is dit.

Longyearbyen, Spitsbergen

Op de voorlaatste dag van onze zeereis wacht ons opnieuw een tegenvaller: De kapitein besloot lang in het pakijs bij Groenland te blijven en wordt nu bij de oversteek naar Spitsbergen geconfronteerd met een storm, kracht 10. Het schip ploetert zich een weg door de golven. Het gaat traag en we verliezen steeds meer tijd. De expeditieleider wil nog twee landingen maken bij Spitsbergen, één korte om bij een walrussenkolonie te kijken en één op Svalbard, de bekendste plek op Spitsbergen met mooie natuur. De oversteek begint. Het schip zwoegt in de storm en ik mopper: “We redden het niet, we verliezen teveel tijd. ik denk dat we zelfs geen walrussen aan zien”. Is het pessimisme of realisme?

Aan het eind van de volgende ochtend zien we eindelijk de besneeuwde bergen: Spitsbergen! Dichterbij land neemt ineens de wind af en breekt de zon door.

De expeditieleider heeft dan al meegedeeld dat we te laat zijn voor twee landingen. Aan het eind van de middag gaan we in ieder geval naar de walrussen. Hij instrueert ons voor de landing en vooral op wat te doen bij een confrontatie met een ijsbeer. En dat gaat niet over welke fotolens te gebruiken…

De wind steekt intussen opnieuw op. Het stormt weer. We zien het strand waar we gaan landen met de zodiacs. Wat we niet zien zijn walrussen die daar op de rotsen verwacht worden. De expeditieleider bevestigt dit: de walrussen gebruiken die plek om in de zon te liggen om hun voedsel (oesters) te verteren. Bij deze koude wind zoeken ze hun heil elders. De landing heeft geen zin en gaat dus niet door.

Home, sweet home

De laatste landing zal in de haven van Longyearbyen zijn. We kunnen naar huis! Ik stap om 9 uur in de ochtend van de boot en vlieg via Oslo terug naar Nederland. Een terugreis om snel te vergeten; ik zal u het idiote gedoe met de Norwegian Airlines en op de overvolle luchthaven van Oslo besparen. Ik ben uiteindelijk om twee uur  in de nacht thuis. Voor het eerst in een week tijd is het zowaar donker!